Witaminy są wszędzie!

Witaminy - to niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu związki organiczne, biorące udział w przemianach biochemicznych jako koenzymy, tj, substancje, których obecność warunkuje prawidłowe działanie enzymów, białek katalizujących procesy przemiany materii. Z chemicznego punktu widzenia witaminy nie stanowią jednorodnej grupy. Ich wspólną cechą jest niski ciężar cząsteczkowy.

Organizm ludzki potrzebuje bardzo małych ilości witamin. Ponieważ jednak nie jest zdolny do ich syntezy, musi je otrzymywać wraz z pożywieniem (albo w postaci "gotowej", albo w postaci tzw. prowitamin, które następnie są przetwarzane na witaminy. Pojęcie witaminy jest relatywne: np. powszechnie znany kwas askorbinowy (witamina C) jest witaminą tylko dla człowieka i niektórych innych gatunków zwierząt (małp człekokształtnych i świnek morskich), podczas gdy inne organizmy roślinne i zwierzęce są zdolne do jego wytwarzania.

Rola witamin została odkryta stosunkowo niedawno. Dopiero na początku 20. wieku zauważono, że dla zapewnienia prawidłowego przebiegu procesów życiowych, oprócz materiału budulcowego i źródeł energii, potrzebne są "dodatkowe czynniki pokarmowe" (pojęcie wprowadzone w 1906 roku przez angielskiego biochemika Fredericka Gowlanda Hopkinsa). W roku 1912 polski biochemik Kazimierz Funk wydzielił taki właśnie składnik pokarmowy przeciwdziałający chorobie beri-beri, nazywając tę substancję "witaminą".

Od tego czasu poznaliśmy kilkadziesiąt witamin - i nie tylko umiemy je izolować z produktów naturalnych, lecz także (w większości przypadków) syntetyzować. Otworzyło to przed medycyną możliwości zwalczania chorób bezpośrednio wywołanych lub pośrednio związanych z niedoborem witamin (awitaminozami). Witaminy stosuje się również w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym.